Muhteşem yüzyılda Osmanlı: Osmanlı'nın yükseliş dönemi, sınırlarının en geniş alana yayıldığı, 3 kıtada hüküm sürdüğü dönemdir. Son zamanlarda televizyon dizilerine de konu olan Kanuni dönemi ise en parlak yıllarıydı Osmanlı'nın. Muhteşem yüzyıl olarak da adlandırılan bu yükselişde, hangi padişahlar hüküm sürdü, hangi savaşlar yapıldı, hangi ülkeler alındı?... İşte dünya düzenini değiştiren muhteşem yüzyılda yaşananlar:
Osmanlı'nın muhteşem yüzyılı
172
272
FATİH DÖNEMİ (II. MEHMET) İstanbul'un fethi İslam aleminin en önemli isteklerinden biri olan İstanbul'un fethi bu dönemde gerçekleşti. İstanbul'un Fatih tarafından kolayca fethedilmesinin nedenlerinden biri de; o dönemde varlığın sürdüren Katolik - Ortodoks çekişmeleriydi.
372
Fatih İstanbul'u aldıktan sonra Ortodoks halka din özgürlüğü sağlanmış, ancak Katolik ve Ortodoks kiliselerinin başına kiliselerarası birleşmeye karşı olan din adamları getirerek Avrupa Hrıstiyan birliğini bölmeyi, amaçlamıştır.
472
İstanbul'un alınmasından sonra Karadeniz ve Ege ticaretinin Osmanlıların eline geçmesinden rahatsızlık duyan Venedik ile 16 yıl savaş yapılmış ancak biri denizde diğeri karada güçlü olduğundan birbirlerine karşı üstünlük sağlayamadılar. Ve anlaşma yoluna gittiler. Söz konusu anlaşma ortamından dolayı Osmanlı tarihinde ilk imtiyazlar Venedik'e verilmiştir.
572
Venedik'e Osmanlı sularında serbest ticaret yapma hakkını verdiği gibi Venedik bayrağı taşıyan her gemiye bu haklar verilmiştir. Bundan maksat Hıristiyan birliğini bozmaktı.
672
Balkanlarda Sırbistan, Mora, Bosna, Hersek, Eflak-Boğdan Osmanlı topraklarına katılmıştır.
772
Anadoluda'ki fetihler; * Cenevizlerden Amasra alındı.
872
* Sinop alınarak Candaroğullarına son verildi.
972
* Trabzon Rum İmparatorluğuna son verildi.
1072
* Karamanoğularına son verildi.
1172
Uzun Hasan'la 1474'te Otlukbeli Savaşı yapılarak Doğu Anadolu Osmanlı topraklarına katıldı.
1272
Denizlerdeki fetihler; * Ege adalarında; İmroz, Taşoz, Limni, Midilli, Bozcaada, Semadirek alındı.
1372
* Gedik Ahmet Paşa komutanlığında Kırım Hanlığına son verildi. Böylece Karadeniz Türk gölü haline geldi.
1472
* Sen Jan Şövalyelerinden Rodos adası alınamadı.
1572
* Galya seferiyle Otranto kalesi ele geçirildi.
1672
Anadolu'da Türk birliği sağlamak için çalışmalar yapıldı.
1772
Askerlere toprak dağıtılarak ilk kez toprak reformu gerçekleştirildi.
1872
Bilime ve sanata önem verildi.
1972
Batı kültürüne ilk açılan osmanlı padişahıdır.
2072
İlk altn para onun döneminde bastırıldı.
2172
Kanunnameyi Ali Osman ile Kardeş katline izin verildi. (Veraset sisteminden doğan taht kavgalarını önlemek devlet bütünlüğünü korumak için)
2272
Fatih kanunnamesi kaynağını örfi hukuktan almıştır.
2372
II. BEYAZIT DÖNEMİ Din işlerine devlet işlerinden daha fazla önem verdiği için sofu Beyazıt adını almıştır.
2472
Yükselme dönemi padişahı olmasına rağmen önemli bir fetihte bulunmamıştır
2572
*Fetihlerde duraklama dönemi. Cem Sultan olayında dolayı huzursuzluk yaşanmış, bu olay bir dış sorun haline gelmiştir.
2672
Memlükler Cem Sultanı korudukları için savaş yapılmıştır.
2772
Venediklilerle savaşlar yapılmış; Modon, Koron, İnebahtı, Navarin limanlan alınarak Venedikle barış yapılmıştır.
2872
Şah İsmail'in şii propagandası sebebiyle Osmanlı-İran savaşı başlamıştır. Bu propagandalar sonucu çıkan Şahkulu isyanı zorlukla bastırılmıştır.
2972
II. Beyazıt sofuluğundan dolayı Doğu üzerinde çok büyük bir etkinlik sağlayamamış tahtan çekilmek için yerine oğlu Korkut'u önerince diğer oğlu Selim babasına isyan etmiştir.
3072
Bu arada Yeniçeriler de Selim'i desteklemişlerdir. Böylelikle Yeniçeriler ilk kez devlet yönetimine karışarak siyasi tercihlerini göstermiş oldular.
3172
YAVUZ SULTAN DÖNEMİ (I. SELİM) Yazvuz, İslam ve Türk topluluklarını bir araya getirerek bir Türk islam imparatorluğu yaratmak amacındaydı.
3272
Yeniçerilerin desteğiyle tahta geçen ilk Osmanlı Padişahıdır.
3372
Çaldıran Seferi sonunda Turnadağı savaşıyla Dulkadiroğulları beyliğine son verip Elbistan alınarak, Anadolu'da Türk Birliği sağlanmıştır. (En son katılan beylik: Dulkadiroğulları)
3472
Mısır seferi sonrası halifelik unvanını almıştır, bu andan itibaren devlet teokratik (dinle yönetilen) yapıya kavuşmuştur.
3572
Şah İsmail'in Şii mezhebine dayalı olarak Anadolu'ya yayılmak istemesi üzerine, Anadolu'da dinsel ve ulusal birlik sağlamaya yönelmiş, böylelikle Doğu ticaret yolları (Baharat yolu) Osmanlı denetimine katılmış oldu. (İran ve Çaldıran seferinin nedenidir.)
3672
Fatih devrine dayanan Osmanlı-Memlük anlaşmazlığı Şah İsmail'inde karışması yüzünden Yavuz'un Mısır seferine çıkmasına sebep olmuştur.
3772
Mısır seferi sonucunda halifeliği ele geçirmesiyle siyasi otoritesini arttırmıştır. Hem de Baharat yollarını ele geçirerek Osmanlı devletini büyük bir zenginliğe kavuşturmuştur.
3872
Osmanlı ile Memlûk arasında yapılan Mercidabık ve Ridaniye sonucunda Memlûk devletine son verilmiştir.
3972
Bu savaşlar sonucunda Suriye, Filistin, Mısır Osmanlı egemenliğine geçmiş Hicaz emirliği Osmanlı devletine bağlanmıştır.
4072
Memlüklerin yıkılmasından sonra Venediklilerin Kıbrıs için verdiği vergi Osmanlılara geçmiş ve böylelikle Osmanlıların Doğu Akdeniz'deki egemenliği güçlenmiştir.
4172
İran ve Mısır seferi sonucunda İstanbul'a getirilen sanatçı ve ilim adamları Osmanlı'da İran ve Arap etkinliğim arttırmıştır.
4272
KANUNİ DÖNEMİ (I. Süleyman) Kanuni devrinde şu iç isyanlarıyla uğraşılmıştır. * Canberdi Gazali * Ahmet Paşa * Baba Zinnun (Yozgatlı Baba Zinnun ile Osmanlı arasındaki vergi yüzünden çıkmıştır.) * Kalender Çelebi isyanı (şii ayaklanması)
4372
Macar kralının vergi vermemesi yüzünden 1521'de Belgrat ele geçirilmiştir.
4472
1522'de Rodos ele geçirildi.
4572
Macar kralının; Avusturya Arşidukası ile Osmanlı devletine karşı cephe alması ve Şarlken'e esir düşen Fransuva Kanuni'den yardım isteyince Macaristan seferine çıkmıştır. Mohaç savaşı yapıldı. Sonucunda; Macaristan'ın başkenti Budin ele geçirildi.
4672
1529'da Ferdinant'ın Macaristan iç işlerine karışması yüzünden I. Viyana kuşatması gerçekleştirildi. Uzun süren kış nedeniyle kuşatma başarılı olamadı.
4772
Almanya-Avusturya seferi sonucunda 1533 İbrahim Pasa (İstanbul) anlaşması yapıldı. Bu anlaşmaya göre; Ferdinand; Kanuni'nin üstünlüğünü kabul etmiş ve Avusturya Arşidukası protokol bakımından Osmanlı sadrazamına eşit sayılmıştır. Böylelikle Kanuni Avrupa'da Osmanlı üstünlüğünü kabul ettirmiş oldu.
4872
Kanuni Dönemi'nde Hırıstiyan birliğini parçalamak için (Fatih'in Venediğe yaptığı gibi) Fransızlara kapitülasyon verilmiştir.
4972
Ayrıca burada coğrafi keşiflerinden sonra canlılığını kaybeden Akdeniz ticaretinin canlandırma istediği de vardır. Kapitülasyonlarda Fransız tüccarlarına serbest ticaret hakkı, gümrük hakkı, vergi hakkı, hukuki, güvenceler, dinsel ayrıcalıklar sağlanmıştır.
5072
1538'de İspanya, Portekiz,Venedik, Ceneviz, Malta'dan oluşan Haçlı donanmasıyla Preveze Deniz Savaşı yapılmıştır. Böylelikle Orta Akdeniz egemenliği Osmanlılara geçmiştir. (En büyük deniz zaferimiz)
5172
Cezayir ve Trablusgarb'ın Osmanlı devletine bağlanması gerçekleşti. (Barbaros Hayrettin Paşa ve kardeşleri tarafından buralar ele geçirildi.)
5272
Hint seferi; Portekiz saldırılarından zarar gören Hindistandaki müslümanlarm Kanuni'den yardım istemesi üzerine 4 kez Hint seferi yapıldı. Sadece yardım amacıyla yapıldığı için önemli bir sonuç alınamadı.
5372
Osmanlı-İran savaşlarının Yavuz döneminde kesin bir sonuca bağlanmaması nedeniyle 3 kez İran üzerine seferler yapılmıştır.
5472
I. İran seferi sonucu Bağdat ele geçirilmiştir.
5572
II. İran seferi sonunda Van, Tebriz geri alınmış. Diyarbakır'a kadar ilerlenmiştir.
5672
III İran seferi sonucunda 1555 Amasya antlaşması imzalanmıştır. *Amasya antlaşması İranla yapılan ilk resmi antlaşmadır.
5772
1565'de Malta seferi gerçekleşmiş ancak başarılı olunamamıştır.
5872
1566'da Zigetvar seferi sonucunda ölmüştür. Sefer sonucu başarılıdır.
5972
SOKULLU MEHMET PAŞA DÖNEMİ Kanuni; II. Selim ve III. Murat döneminde sadrazamlık yapmıştır.
6072
Kanuni dönemindeki Hint seferiyle ele geçirilen Yemen'in denetimi tamamen bu dönemde sağlanmıştır.
6172
Fatih devrinde vergiye bağlanan Sakız Adası Cenevizlilerden alınmıştır.
6272
Fatih devrinde vergiye bağlanan Sakız Adası Cenevizlilerden alınmıştır.
6372
Kıbrıs'ın alınmasından sonra Papa'nın çağrısıyla Birleşik Haçlı donanması oluşturuldu ve 1571'de İnebahtı'nda Osmanlı donanması yakıldı. Bu olaydan sonra oluşturulan Osmanlı donanmasıyla Akdeniz'deki Haçlı donanması yenilgiye uğratıldı ve Venedik daha önceden Osmanlı devletine verdiği vergiyi yeniden ödemeye kabul etti.
6472
Tunus kesin olarak ele geçirildi. Fas Osmanlı himayesine alındı.
6572
Lehistan Osmanlı himayesine alındı.
6672
Kafkasya fethedildi.
6772
Avrupa devletlerini Osmanlı lehine çevirebilmek için; Avusturyalılara bazı ayrıcalıklar verildi.
6872
Fransızlara tanınan ayrıcalıklar yenilendi.
6972
İngilizlere kapitülasyonlar için gerekli izin verildi.
7072
Rusya'nın güçlenmesini önlemek ve İran savaşlarında donanmadan faydalanmak için ayrıca Orta Asya Türklerinden istifade edebilmek için Don ve Volga nehirlerini kanalla birleştirmek, Karadeniz ve Hazar denizini birleştirme çalışmaları yapmıştır.
7172
Aynı dönemde Baharat yollarını yeniden canlandırmak için de Süveyş kanalını açma çalışmaları yapılmıştır.
7272
Sokullu Mehmet Paşa'nın ölümüyle yükselme dönemi sona erdi.